TQ “rút dù” vì bị Mỹ đe dọa?

25/10/2019

Trương Nhân Tuấn

25-10-2019

Sau ba tháng “quần” trên vùng biển Kinh tế độc quyền của VN để “nghiên cứu cái gì không biết dưới thềm lục địa”, tàu Hải dương địa chất 8 cùng các tàu hộ vệ đã “hoàn tất công tác” rút về nước. Bà Hoa Xuân Oánh, phát ngôn nhân bộ ngoại giao TQ nhân họp báo hôm kia có nói (đại khái) HD8 và tùy tùng đã rút về vì đã “hoàn thành công tác nghiên cứu khoa học trên vùng biển do TQ kiểm soát”.

Nghe các chuyên gia VN về biển đảo nói chuyện trên BBC thì thấy bình luận “mỗi người mỗi ý” về lý do TQ rút tàu về.

Luật gia Hoàng Việt cho rằng nguyên nhân TQ rút tàu HD8 là: 1/ Trung Quốc đã đạt được đa mục tiêu sau ba tháng triển khai các hoạt động. 2/ Trung Quốc rút tàu còn có lý do cân nhắc tam giác quan hệ an ninh Trung Quốc, Việt Nam, Mỹ, đặc biệt trong tình hình Mỹ có các điều chỉnh trên bàn cờ an ninh chiến lược quốc tế, mà trong nội bộ Việt Nam có sự nhận thức mới.

Còn chuyên gia Hà Hoàng Hơp thì cho rằng: 3/ Trung Quốc không muốn bất kỳ công ty nào ngoài ASEAN khoan dầu ở Biển Đông. Trung Quốc chỉ rút tàu sau khi giàn khoan dầu Hakuryu 5 của Nhật Bản hoàn thành việc khoan tại khu vực lô 06.1, do công ty dầu khí Rosneft của Nga vận hành.

Theo tôi, vấn đề “thấy vậy mà không phải vậy”. Hai bên quăng “hỏa mù” tùm lum, thực hư dễ lẫn lộn.

TQ nói là họ “làm công tác khoa học”, làm xong thì rút về.

Từ đầu tôi đã khẳng định rằng việc tàu TQ “quần” ở vùng EEZ của VN “chưa phải là bằng chứng” để VN dựa vào đó mà “đi kiện”. Tôi có đưa hai thí dụ là hai chiếc tàu “nghiên cứu khoa học” của Mỹ là Victorius và Impecable hoạt động trong vùng EEZ của TQ (biển Hoàng hải và ngoài khơi Hải nam) khoảng năm 2012 cách bờ chừng 120 km. Nhận định của tôi cho thấy “đúng”. VN đi kiện (kiểu của Phi) với bằng chứng như vầy thì đã bị loại từ “vòng gởi xe” rồi.

Theo tôi, TQ họ “không ngu” để phạm những “sai lầm” để VN có thể nắm vào làm “bằng chứng” đi kiện.

Trở lại vụ giàn khoan HD 981 năm 2014, đồng thời với việc TQ bồi đắp 7 đảo nhân tạo (Chữ thập, Subi, Châu viên…).

VN không thể đi kiện TQ vụ giàn khoan HD981 (theo mô hình của Phi). Làm vậy VN nhìn nhận HS thuộc chủ quyền của TQ. (Hiển nhiên VN đã không đi kiện, mặc dầu có bằng chứng cụ thể).

VN cũng không thể vận động Đại hội đồng LHQ ra “nghị quyết” lên án hành vi “xâm phạm chủ quyền” của TQ. Tại diễn đàn LHQ, mọi người còn nhớ, lúc VN vận động các quốc gia ủng hộ nghị quyết thì TQ tung ra tài liệu phản biện, trong đó gồm có “công hàm 1958 của ông Đồng”, bản đồ do bộ quốc phòng VN in trong đó xác định HS và TS thuộc TQ, các sách giáo khoa… Rốt cục nguyên tắc “chủ quyền lãnh thổ” phát sinh ra “các quyền về kinh tế và tài phán trên biển”. Các quốc gia bị TQ thuyết phục. VN không làm được gì hết.

Trở lại vấn đề, theo tôi, ý kiến của chuyên gia Hà hoàng Hợp là khả tín.

Nếu ta xét vụ Thổ Nhĩ Kỳ đưa 2 giàn khoan năm 2016 khai thác vùng biển của Chypre, ngay sau khi các xí nghiệp của Mỹ, Ý… như ExxonMobil, ENI… khám phá những túi khí đốt khổng lồ “chưa từng thấy” ở thềm lục địa Địa trung hải. Mỹ và Châu Âu không làm được gì Thổ hết cả, ngoài việc đưa lệnh “trừng phạt” về kinh tế. (Vì vậy ta không loại trừ giả thuyết Mỹ (và các nước EU) mở đường cho Thổ vào Syrie để “sa lầy” như Mỹ ở chiến tranh VN).

Vì vậy tôi rất dè dặt khi nói rằng TQ “gài số de” vì lãnh đạo hải quân Mỹ lên tiếng mạnh mẽ chỉ trích hành vi của TQ ở Biển Đông.

Tôi đồng ý rằng TQ có “đa mục đích” ở biển Đông mà đến nay họ chưa đạt hết các mục tiêu đã đề ra.

Rõ ràng vụ này VN đã nhượng bộ. Không ai đặt giàn khoan ba tháng rồi rút lui. Giàn khoan dầu Hakuryu 5 của Nhật Bản rút xem ra cũng tương tự với giàn khoan của Repsol.

VN không sợ TQ đặt giàn khoan ở vùng biển Tư chính. Cũng không sợ TQ dùng vũ lục gây hấn ở vùng biển này. Tất cả những hành vi nào của TQ, xa hơn việc cho tàu HD8 “quần”, là TQ “phạm sai lầm”, tạo cho VN lý do đi kiện. (Vì VN có phán quyết PCA 12-7-2016 chống lưng. Phán quyết chỉ nói về khu vực biển Trường Sa mà thôi).

VN chỉ sợ tàu HD8 “rà” lên phía bắc, nơi ảnh hưởng giao tiếp giữa EEZ các đảo Hoàng Sa với bờ biển VN. VN không có gì để “bảo vệ” mình.

Quả nhiên TQ làm vụ này, đưa HD8 rà về phía bắc.

VN mới là phía “gài số de”. Nếu không TQ có thể đặt giàn khoan, kiểu HD 981, trong khu vực mỏ Cá voi xanh (thí dụ vậy).

Theo tôi VN đã đi “chậm” và rất “trễ” so với TQ về việc củng cố danh nghĩa chủ quyền cũng như tạo những việc “khẳng định chủ quyền” (efffectivité) trên các vùng biển thuộc phạm vi TS và HS.

Đã quá nhiều lần tôi nói về vụ này. VN chỉ có thể bảo vệ được quyền và lợi ích của mình ở Biển Đông, bảo vệ được “danh nghĩa chủ quyền” ở quần đảo Hoàng Sa, khẳng định được chủ quyền các đảo Trường Sa… với (và chỉ với) việc “kế thừa di sản VNCH”. Tôi cũng đã nói (hàng chục lần) phương pháp để “kế thừa” di sản VNCH là nhà nước VN phải có chính sách (ra luật về) “hòa giải quốc gia”, thể hiện việc này qua công cuộc “dân chủ hóa chế độ”.