Hộ chiếu chỉ là một phần trong căn cước cá nhân của mỗi người

08/01/2023

Trịnh Hữu Long

8-1-2023

Ban Tuyên giáo nên bỏ cái kiểu tuyên truyền đồng bào tự hào mang hộ chiếu Việt Nam hay hộ chiếu Việt Nam có giá trị thế nọ thế kia. Thực tế là chẳng ai tự hào, cũng chẳng có mấy giá trị trong việc đi lại, chưa kể nguyên cái việc làm thủ tục hành chính liên quan tới hộ chiếu ở các đại sứ quán đã có nhiều điều tiếng không hay.

Mặt khác, cũng chẳng việc gì phải dè bỉu hay thấy nhục nhã với hộ chiếu Việt Nam. Hộ chiếu Việt Nam đúng là chẳng đi được mấy nước, hay bị nghi ngờ, dò xét. Biết mình là người Việt Nam thì khả năng bị kỳ thị cũng cao hơn so với người Nhật, Hàn, Âu Mỹ. Nhưng hộ chiếu (hay đúng hơn là quốc tịch) chỉ là một phần trong căn cước cá nhân của mỗi người và rộng hơn là căn cước quốc gia. Những thứ còn lại thường nằm trong văn hoá ứng xử, kế tới là trình độ, học vấn, đóng góp cho xã hội, v.v.

Có da trắng tóc vàng, mang hộ chiếu Âu Mỹ mà cư xử thiếu tôn trọng thì người ta vẫn khi dễ như thường. Ở Đài Loan mấy hôm nay rộ lên chuyện một quán bar công khai cấm khách da trắng vì họ đã gặp nhiều khách da trắng quậy, hay tán tỉnh phụ nữ Đài một cách thiếu tế nhị. Mình cũng đã gặp nhiều bạn Tây ăn to nói lớn và cư xử lỗ mãng.

Ở Đài Loan không khó để gặp cảnh người Việt Nam í ới gọi nhau ở nơi công cộng như gọi đò, hay vô tư bật loa ngoài lên nói chuyện điện thoại trên tàu xe như chỗ không người, tạo ra một khung cảnh tương đối khó chịu. Người lao động nhập cư có, khách du lịch sang chảnh cũng có.

Ở khía cạnh đóng góp cho xã hội thì người Việt Nam gần như vắng bóng trong các thảo luận quan trọng. Ít ai quan tâm tới các vấn đề nước sở tại hay thế giới quan tâm như môi trường, dân chủ, nhân quyền, v.v. Những người Việt Nam tích cực tham gia các diễn đàn này nhất lại là… quan chức chính phủ, và sự tham gia của họ để lại tiếng xấu nhiều hơn là tiếng tốt.

Tất cả những thứ đó đều góp phần tạo nên ấn tượng chung của người nước ngoài về người Việt Nam. Còn lại, nếu bị kỳ thị chỉ vì quốc tịch, màu da của mình thì người nhục nên là người kỳ thị mới phải.