Nghĩ về giáo dục

23/05/2020

Tôi nhớ rằng, tất cả chúng ta đây đều vượt qua những hằng đẳng thức, những phương trình hoá hữu cơ hoặc toán không gian bằng… tình thương của thầy cô giáo. Đương nhiên rằng, nó không phương hại ai.

Tôi cũng nhớ rằng, ai đó ngỗ nghịch trong số chúng ta “ăn roi” của thầy cô giáo, họ đều đánh học trò với đôi mắt ngấn lệ. Đất nước sau khói lửa, đói khát tri thức. Người dạy “chuột chạy cùng sào chui vào sư phạm”, người học nhặt chữ như chim mổ thóc, không mong con chữ giúp làm quan.

Khi kham khổ, vẫn dắt díu nhau tìm con chữ, đó là một giá trị nhân văn to lớn mà giáo dục đã được định hình một cách tự nhiên.

Đáng tiếc rằng nó đã biến mất trong giáo dục hiện đại. Một nền giáo dục đầy toan tính, ảo cuồng. Ở đó, sự nhân văn được sử dụng như một công cụ để làm bậy. Để vo tròn những con số báo thành tích, để dối trá và ảo tưởng.

Chúng ta hoàn toàn không thể nhân văn được khi hiện thực lồ lộ là mỗi suất giáo viên có giá hàng trăm triệu đồng. Từ hàng trăm triệu đồng chạy chỗ đến việc ghét bỏ đứa trẻ không chịu ăn bán trú là một logic rất bình thường.

Tương tự, nhận mấy trăm triệu để nâng điểm là rất bình thường. Thậm chí còn ra toà nhân danh đạo đức “thương học trò” hoặc “ai cũng gù” là điêu toa, khi tất cả đều biết rằng nâng điểm học sinh này sẽ tước mất cơ hội của học sinh khác. Nó tương tự như việc thay vì cùng nhau tát nước cứu một con thuyền sắp đắm thì đạp người khác xuống biển để sống. Giáo dục mà “em cứ nhận hết tội, vợ con ở ngoài anh lo” thì nó là tột đỉnh phi nhân.

Giáo dục là gì? Cá nhân tôi nghĩ rằng, giáo dục là một học sinh giỏi văn có đủ dũng khí nói với thầy toán rằng em không thể giải hằng đẳng thức này. Một học sinh giỏi văn đủ bản lĩnh đứng dậy thưa cô bài văn này em có cảm xúc khác. Là một tú tài khi ra trường vẫn không nhớ chữ nào, sẽ nhận giấy chứng nhận tốt nghiệp (không cần thi) và lập thân theo năng khiếu thay vì níu áo cán bộ này bà con nọ.

Giáo dục là một dịch vụ thực chất. Ở đó giáo viên được độc lập về suy nghĩ và cảm xúc, các trường được tự tuyển dụng theo năng lực. Để họ không lệ thuộc vào những ông quan yếu kém hơn họ về kỹ năng và tư duy. Để họ không còn bị hư danh “người đưa đò” đầy ẩn ức và phải làm con sâu cái kiến trong nền giáo dục này.

Giáo dục, đơn giản là thật, thật như lòng tự trọng. Nếu nó bị bẻ cong giá trị, tất cả đều gù. Giáo dục đang trở thành một ẩn ức quốc gia khi nó chỉ vo tròn sự khác biệt của con người để phục vụ những con số phù phiếm. Và nếu không thay đổi, quốc gia trong vài thập niên nữa sẽ còn lụn bại hơn cả bây giờ!