Khủng hoảng Ucraine

 

Khủng hoảng Ucraine

Nguyen Trung Viet

Hôm nay tại Ucraine quyết định tương lai của thế giới hay ít nhất là quyền tự quyết của các quốc gia và dân tộc nhỏ. Nếu Nga đàn áp thành công Ucraine, Trung Quốc sẽ nhìn Việt Nam và Đài Loan theo kiểu khác, các nơi khác trên thế giới cũng vậy. 

Hôm nay Putin gây chiến với Ucraine mà không bị trừng phạt gì thì ngày mai lửa có thể cháy ngay trên mảnh đất chúng ta đang sống. Hãy nhìn, hãy hiểu, hãy tư duy, nếu không ủng hộ Ucraine thì ít nhất không ủng hộ những hành động xâm lược của Putin! 

Đã lâu lắm rồi tôi không viết, phần vì không có thời gian, phần vì cảm thấy rằng trong thế giới này dòng thông tin khách quan, lương tâm dường như bị nhấn chìm trong dòng lũ của những thông tin tuyên truyền sai lệch, có chủ ý nhằm bóp méo sự việc.
Hiện nay dòng thông tin chính thống của chúng ta ở Việt Nam trong xung đột Nga - Ucraine đa phần ủng hộ Nga. Có thể đó là chính sách, nhưng tôi nghĩ nguyên nhân ở đây là sự yếu kém về tư duy, về kiến thức của một số bộ phận truyền thông. Họ chỉ đọc và lấy tin từ Nga, mà truyền thông Nga 20 năm nay đã bị chế độ độc tài Putin thao túng và biến thành truyền thông nô lệ sẵn sàng sản xuất ra những thông tin sai lệch trắng trợn phục vụ cho cuộc chiến kiểu mới. Vì vậy tôi muốn viết cho những người có lương tri, có tư duy. Nếu những kiến thức hạn hẹp của tôi có làm cho một số người hiểu bản chất của cuộc xung đột này như nó là thì âu cũng đạt được mục đích rồi.

* 

Mấy tháng nay cả thế giới quay cuồng trong vòng xoáy của thông tin: Nga dồn 170.000 quân đến biên giới với Ucraine với rất nhiều vũ khí hiện đại nhất (hôm nay là cả tên lửa hạt nhân). Các nguồn thông tin trái chiều nhau ngày này qua ngày khác. 

Câu hỏi đặt ra: liệu Nga có xâm lược Ucraine không? Có một cuộc chiến tranh lớn hay không? Liệu có thể xảy ra một cuộc chiến tranh thế giới mới (tôi gọi đó là Chiến Tranh Thế Giới thứ 4 vì Chiến Tranh Thế Giới thứ 3 là chiến tranh lạnh đã kết thúc rồi)?

Chiến Tranh đã bắt đầu. Chiến Tranh Ucraine-Nga đã bắt đầu từ 8 năm trước khi Nga xâm chiếm Crimea và một phần Donbass, khi 15.000 người Ucraine đã nằm xuống để bảo vệ mảnh đất của mình. Cuộc chiến tranh đó chưa kết thúc và sẽ còn kéo dài. Những việc xảy ra hôm nay chỉ là một hình thức tăng lên của xung đột mà thôi.

1. Cuộc chiến tranh kiểu mới

Muốn hiểu về cuộc chiến hôm nay tại Ucraine chúng ta cần tìm hiểu về khái niệm Chiến Tranh Kiểu Mới, Chiến Tranh lai. Tiếng Nga gọi là Гибридная Война (Hybrid Warfare). Đây là tổng hợp những hành động phá hoại, chiến tranh mà phía tấn công không cần phải đưa quân vào theo cách truyền thống nhưng làm tổn hại đối phương bằng các chiến dịch phá hoại, đánh phá, dùng các chiến dịch giấu mặt, bao gồm cả chiến tranh thông tin, chiến tranh mạng, có thể dùng cách giúp đỡ những lực lượng nổi dậy, phá hoại bên trong. Cuộc chiến tranh này diễn ra trong cả thời bình, nó xoá nhoà ranh giới Chiến Tranh và Hoà Bình. Thường thì phía tấn công phủ nhận tất cả những sự tham gia của họ. 

Kiểu chiến tranh này đã có từ thời cổ. Thời nhà Tần đã dùng ngân khố để mua chuộc tầng lớp quan lại cao cấp của các nước nhỏ, chia rẽ … và đã thôn tính hết các nước tại Trung Quốc. Chính quyền độc tài của Putin đưa lên thành học thuyết, thành nghệ thuật. Mỗi một chính quyền, thể chế sẽ chọn cho mình một học thuyết chiến tranh phù hợp. Nước Nga độc tài với thể chế dựa trên sự dối trá vô cùng thích hợp với kiểu chiến tranh này. 

Cha đẻ của Học thuyết Chiến Tranh Kiểu Mới (Hybrid Warfare) của Nga là tướng Valeri Gerasimov, tổng tham mưu trưởng quân đội Nga. 

Mấy chục năm trở lại đây thế giới có xu hướng của những cuộc cách mạng của Quyền Công Dân. Ở các nước độc tài người dân đã chán ngấy với tham nhũng, với độc tài, với cuộc sống mất quyền con người và họ nổi lên đòi Quyền Công Dân (cách mạng ở Gruzia, cách mạng Cam và Nhân Phẩm ở Ucraine, “Mùa Xuân Ả Rập” ở nhiều nước Ả Rập, nổi dậy ở Belarus, ở Kazastan…). Xu thế đó là không thể tránh khỏi. Để có thể chống lại chính quyền của các nước mà các cuộc Cách mạng đã thay đổi thể chế, giữ các nước này trong vòng ảnh hưởng của mình, học thuyết Hybrid Warfare của Nga do Gerasimov viết đã ra đời. 

Học thuyết chiến tranh (Hybrid Warfare) của Gerasimov đánh vào những mắt xích yếu nhất của thể chế phương Tây dựa trên nguyên tắc Kiềm Chế. 

Khi xảy ra bất kỳ vấn đề gì, phương Tây cần nhiều thời gian để thảo luận, phân tích, tham khảo ý kiến và thống nhất ý kiến của các cơ quan nhà nước khác nhau. Ngược lại theo học thuyết này, Nga làm rất nhanh, rất gắt gao, rất uyển chuyển… mà không quan tâm đến tính hợp pháp và luật pháp quốc tế. Chính vì vậy trên thế giới và đặc biệt là Việt Nam người ta coi Putin như một nhà lãnh đạo tài ba và khó đoán, quay các lãnh đạo phương Tây đầy kinh nghiệm như chong chóng, qua mặt họ. Đơn giản vì ông ta dùng (Hybrid Warfare) và chơi không theo luật. Nếu ông ta không phải là Tổng thống của một nước lớn nhất thế giới, với lượng vũ khí hạt nhân có thể làm cho hành tinh này hủy diệt, với lượng nguyên liệu thô khổng lồ mà nền kinh tế thế giới thèm muốn thì ông ta chỉ là một kẻ thần kinh khó đoán, một thằng cùn của thời hiện đại mà thôi. 

Đặc điểm của Học thuyết chiến tranh này là không nhất thiết phải đưa quân trực tiếp vào, mà có thể dùng quân ly khai, và có vô vàn phương án khác nhau mà Putin đã dùng trong những năm qua: đưa quân không phù hiệu vào để lấy Crimea, đưa quân đánh thuê và dùng một phần quân nổi dậy để chiếm Donbass, đưa quân đánh thuê để gây bất ổn ở châu Phi, ủng hộ chế độ độc tài Syria, nổ, phá hoại ở Ucraine, đầu độc bằng phóng xạ cựu tổng thống Ucraine Usenko, Navalny, hàng loạt những người chống đối lưu vong ở Anh, tấn công mạng, can thiệp bầu cử ở Mỹ, Anh, Đức, dùng chiến tranh thông tin khi bẻ cong và bôi đen mọi thứ, đưa quân dọa dẫm, tập trận hạt nhân, mua chuộc các chính khách châu Âu và các nước muốn phá hoại, cài người vào hệ thống chính quyền đối phương. 

Tất cả mọi sắc mầu của Học thuyết chiến tranh (Hybrid Warfare) đã, đang và sẽ dùng ở Ucraine. Với lý thuyết chiến tranh này Putin dường như có hàng trăm dụng cụ khác nhau để thử thần kinh của thế giới cũng như gây bất ổn, dùng cái này không được ông ta dùng cái khác và cuộc chiến còn dài. Một điều quan trọng trong học thuyết này là KHÔNG BAO GIỜ THỪA NHẬN NHỮNG ĐỘNG THÁI PHÁ HOẠI BẨN THỈU VÀ TRÁI LUẬT CỦA MÌNH.

2. Mục đích của Putin 

Người ta nói đến việc Putin không muốn Ucraine vào Nato, đến những “lời hứa“ của phương Tây không mở rộng xuống phía Đông, đến việc Putin quan ngại tên lửa của NATO sẽ bay đến Moscow trong vòng 7 phút nếu đặt trên lãnh thổ Ucraine… Tất cả những điều đó chỉ là vớ vẩn. Tên lửa NATO từ 3 nước cộng hoà Ban Tích bay đến Moscow còn nhanh hơn từ Ucraine, tại sao Putin không có ý kiến gì khi liên minh kết nạp 3 nước này? 

Việc Ucraine gia nhập NATO thì Putin thừa hiểu rằng điều đó gần như không thể. Trong điều lệ của NATO ghi rõ rằng: Khối sẽ không kết nạp thành viên mới nếu: 
- Một thành viên bất kỳ bỏ phiếu chống. 
- Nước muốn vào NATO đang có xung đột lãnh thổ với nước khác.

Cả 2 điều đó nói lên một điều khả năng NATO kết nạp Ucraine gần như bằng 0 vì rất nhiều nước châu Âu chống lại việc kết nạp Ucraine.

Cũng cần phải nói thêm rằng một trong những chiến lược quan trọng của Nga trong học thuyết chiến tranh là bỏ ra rất nhiều tiền để mua chuộc các lãnh đạo châu Âu. Hệ thống chính quyền các nước châu Âu giám sát rất chặt chẽ nên khó tham nhũng. Quan chức vì vậy thường nghèo. Vì vậy họ khó tránh được cám dỗ từ tiền của Nga. Tỷ phú Nga Pugachev, người rất thân cận của gia đình Yeltsin và đã từng là bạn thân thiết của Putin nói rằng nhiều quan chức châu Âu sẵn sàng nhận tiền của Nga. Nhiều báo chí công khai nói rằng Thủ tướng Hung, Tổng thống Tiệp, Bộ trưởng Ngoại giao Áo là người thân tín của Nga. Cựu Quốc trưởng Đức Schroder hiện đang là lãnh đạo của tập đoàn dầu khí nhà nước Nga Rosnhef, cựu Thủ tướng Pháp Francois Fillon nằm trong ban lãnh đạo của Sibira, điều đó giải thích tại sao Pháp và Đức luôn chống các đòn trừng phạt lên Nga và luôn kêu gọi Ucraine thực hiện thỏa thuận Minsco, thỏa thuận chết người với Ucraine.

Vậy Putin muốn gì ở Ucraine? 

Putin luôn coi sự sụp đổ của Liên Xô là thảm họa của thế kỷ, ông ta coi điều này là Bi Kịch của chính ông ta. Vì vậy các vùng đất Liên Xô cũ ông ta coi là đất Nga, đất của ông ta. Ít nhất là các vùng đất như Belarus, Kazastan, Ucraine. Ucraine chiếm một vai trò đặc biệt quan trọng trong đó, vì Kiev được coi là khởi nguồn của nước Nga cổ. Sau cuộc Cách Mạng Nhân Phẩm, Putin nhìn thấy rõ Ucraine bắt đầu chuyển hướng sang phương Tây, dần dần đi theo mô hình dân chủ, văn minh… Putin thì muốn thấy một Ucraine đi theo chế độ độc tài kiểu Nga. Một Ucraine phát triển theo hướng dân chủ theo mô hình phương Tây sẽ là một tấm gương xấu cho nhân dân Nga. Lúc đó thay đổi cũng chắc chắn sẽ đến với nước Nga. Chính vì vậy Putin dùng Học thuyết chiến tranh (Hybrid Warfare) để Ucraine không thể phát triển được, để phải quay lại chịu sự ảnh hưởng của Nga. 

Cụ thể lần này Putin muốn ép Ucraine thực hiện thỏa thuận Minsco. Nếu Ucraine chấp nhận và lùi bước thì sẽ có vô vàn phương án khác để Ucraine không bao giờ phát triển.

3. Nước Nga thời Putin 

Với chính sách của Putin trong đối ngoại khi dùng Học thuyết chiến tranh (Hybrid Warfare) có thể ông ta sẽ đạt được những mục đích của chính ông ta và tạm thời chiến thắng. Kẻ thua là nước Nga, dân tộc Nga. Dần dần các nước đều hiểu và đánh giá Nga là kẻ không tuân thủ luật pháp quốc tế, không đáng tin và luôn chơi bẩn. Thế giới sẽ đoàn kết để chống lại những trò bẩn của nước Nga. Hôm nay Nga không có ai là đồng minh, là bạn thực sự. Trước nguy cơ cấm vận phương Tây phải tranh thủ tình bạn của Trung Quốc, một kẻ đang mơ lấy lại những vùng đất Sa Hoàng chiếm của nhà Thanh. 
Với chính sách này chưa nói đến vai trò cường quốc, trước mắt với những chính sách trừng phạt của phương Tây cộng với chế độ độc tài tham nhũng vô độ, bóp nghẹt tự do … cái ngày chế độ Putin sụp đổ rồi sẽ đến.

4. Tương lai Ucraine 

Chắc chắn con đường phía trước cho Ucraine và dân tộc Ucraine sẽ đầy chông gai và khó khăn. Làm thế nào để “thoát Nga“ nhưng không trở thành quân bài trong tay các cường quốc thực sự là bài toán khó.

Nếu thuần phục Nga, đi theo mô hình phát triển của Nga sẽ có hoà bình tạm thời, hoà bình giả tạo, nhưng đất nước Ucraine, dân tộc Ucraine sẽ là người thua. Lịch sử chỉ ra rằng những nước thân Nga (Liên Xô cũ), đi theo mô hình của Nga (Liên Xô cũ) đều kém dân chủ, lạc hậu, không phát triển về mọi mặt (như Venezuela, Syria, Triều Tiên, Cu Ba, Armenia, Kazastan, Uzbekistan, Kirgizia, Belarus…).

Bản thân nước Nga với những tài nguyên thiên nhiên giàu nhất thế giới, với nền tảng công nghiệp và khoa học không hề tồi của Liên Xô để lại, hôm nay là một nước kém về kinh tế, độc tài, lạc hậu, y tế ở mức thảm hoạ, nông thôn nghèo đói, sống chủ yếu vào việc bán tài nguyên.

Đi theo mô hình của phương Tây thì trái với ý muốn của Putin và với việc Nga áp dụng chiến tranh kiểu mới (Hybrid Warfare) thì đau thương, mất mát là không tránh khỏi. Nhưng về lâu dài chẳng còn con đường nào khác.

Vậy chìa khoá của sự phát triển nằm ở đâu? Nằm chính trong những con người Ucraine.

Ucraine là một đất nước có đủ tài nguyên và mọi thứ để phát triển. Đất nước có những con người tài năng, yêu nước … nhưng như một cái Nghiệp, tầng lớp elit của Ucraine thường rất tham lam và không đoàn kết. 

Năm 2004, sau Cách Mạng Cam, Ucraine đã có cơ hội tuyệt vời để “thoát Nga“, nhưng Timosenko khi đó đã phá hỏng tất cả. Sau này hết tổng thống này lên lại tổng thống khác, đều tham nhũng, nên đất nước mới có ngày hôm nay! Người ta nói đến và trông cậy vào sự giúp đỡ tài chính của phương Tây cho Ucraine, nhưng nếu nhìn vào số tiền mà các cấp chính quyền tham nhũng 1 năm 45-50 tỷ đô la Mỹ (theo những nguồn tin rất đáng tin cậy) thì sự giúp đỡ tài chính là rất rất bé và Ucraine hoàn toàn có thể không cần đến nó mà có thể tự mình phát triển. 

Lịch sử có nhiều thí dụ về những chế độ được giúp đỡ, viện trợ rất nhiều nhưng cuối cùng cũng thất bại. Trước đây Nam Việt Nam được Mỹ viện trợ nguồn tiền khổng lồ, Mỹ trực tiếp tham chiến với lực lượng vô cùng lớn mà vẫn thua. Trường hợp Afghanistan mới đây cũng là điển hình.

Lịch sử cũng có nhiều thí dụ một nước nhỏ sống cạnh một nước lớn với đầy dã tâm, hay nằm cạnh kẻ ngông cuồng nhưng với chính sách đúng, đoàn kết… thì vẫn rất thành công (Đài Loan, Hàn Quốc, Phần Lan…).

Hy vọng Ucraine sẽ xuất hiện tầng lớp elit đủ ý chí, lương tâm, dũng cảm… để xây dựng, để thay đổi đất nước Ucraine. Khi đó máu của các anh hùng đã hy sinh vì một đất nước Ucraine dân chủ, phát triển theo kiểu văn mình mới không uổng phí.

5. Việt Nam và Trung Quốc 

Có một chi tiết đáng chú ý như thế này: Học thuyết chiến tranh (Hybrid Warfare) của tướng Gerasimov rất giống với Học thuyết “Chiến Tranh không hạn chế“ của Trung Quốc viết năm 1999.

Vị trí và vị thế của Ucraine và Việt Nam rất giống nhau. 
Chiến tranh biên giới 1979 theo tôi chính là Hybrid Warfare khi đánh mà không chiếm, chỉ phá tan hạ tầng rồi rút. Nền kinh tế của chúng ta phụ thuộc vào Trung Quốc hơn rất nhiều so với Ucraine phụ thuộc Nga. Chúng ta chỉ nhìn họ chỉ cấm biên giới thôi mà nông sản đã khốn khổ như thế nào rồi, nếu họ dùng Hybrid Warfare (hay là Chiến Tranh không hạn chế) khi họ không hài lòng với chúng ta thì mọi chuyện sẽ ra sao?!

Hôm nay tại Ucraine quyết định tương lai của thế giới hay ít nhất là quyền tự quyết của các quốc gia và dân tộc nhỏ. Nếu Nga đàn áp thành công Ucraine, Trung Quốc sẽ nhìn Việt Nam và Đài Loan theo kiểu khác, các nơi khác trên thế giới cũng vậy. 

Hôm nay Putin gây chiến với Ucraine mà không bị trừng phạt gì thì ngày mai lửa có thể cháy ngay trên mảnh đất chúng ta đang sống. Hãy nhìn, hãy hiểu, hãy tư duy, nếu không ủng hộ Ucraine thì ít nhất không ủng hộ những hành động xâm lược của Putin! 

Rồi cuối cùng Văn Minh, Cái Thiện cũng sẽ thắng! Tôi có niềm tin như vậy!
Cái giá của Tự Do! 
Ảnh dưới là Tổng Thống thứ 3 của Ucraine: phía trái là ảnh một thủ lĩnh được dân tộc Ucraine bầu lên, ảnh phải là ảnh sau khi Nga đầu độc ông bằng chất độc Diosin! (1) Đó là cái giá phải trả nếu muốn thoát Nga, đi theo con đường Dân Chủ, Tự Do!

Chú thích:

(1) Tổng thống Viktor Yushchenko – BVN chú.

N.T.V.

Nguồn: FB Viet Nguyen Trung