Sự thực không cấp tiến hay bảo thủ

19/10/2020

Phạm Thị Hoài

19-10-2020

Ngày 01.10.2020, tạp chí Scientific American ra một xã luận đặc biệt: theo truyền thống độc lập với chính trị, chưa bao giờ trong lịch sử 175 năm tồn tại, tạp chí khoa học thường thức lừng danh này lên tiếng ủng hộ một ứng viên tổng thống nào.

Song năm nay khác, họ buộc phải lên tiếng và tuyên bố ủng hộ Joe Biden, bởi Tổng thống đương nhiệm Donald Trump đã bác bỏ chứng cứ và khoa học, hành xử thiếu ngay thẳng và thiếu năng lực trong đại dịch, gây tổn thất nghiêm trọng cho đất nước và nhân dân Mỹ. Ông ta đã nhiều lần lừa dối công luận về mức độ nguy hiểm của bệnh dịch, kích động và chia rẽ công luận trong đại dịch, tấn công hệ thống chăm sóc y tế và các chuyên gia dịch tễ, rũ bỏ mọi trách nhiệm bằng cách đổ tội cho bên ngoài và cho người tiền nhiệm.

Một tuần sau, ngày 08.10.2020, tạp chí y khoa cũng lừng danh New England Journal of Medicine, suốt lịch sử 208 năm tồn tại cũng chưa bao giờ trực tiếp can thiệp vào chính trị, cũng ra một xã luận đặc biệt với nhan đề “Chết trong chân không lãnh đạo”, phân tích sự thất bại khủng khiếp của Hoa Kỳ trong đại dịch. Tuy sở hữu những lợi thế khổng lồ như tiềm năng sản xuất, hệ thống nghiên cứu y sinh học mà cả thế giới đều ao ước, kinh nghiệm và kiến thức của các chuyên gia, song chính quyền Trump hiện nay thiếu năng lực một cách nguy kịch trong điều hành chống dịch và đã không vượt qua phép thử Corona.

Những người nghiêm túc có thể không đồng thuận về quan điểm chính trị của các ứng viên, nhưng sự thật thì không cấp tiến hay bảo thủ, nên ban biên tập tạp chí này kêu gọi độc giả không nên tiếp tay và không nên cho phép giới lãnh đạo hiện nay tiếp tục giữ ghế để hàng ngàn người Mỹ nữa phải thiệt mạng.

Lại một tuần sau, ngày 14.10.2020, tuần san khoa học tự nhiên Nature, một trong những tạp chí khoa học tự nhiên lừng lẫy nhất không chỉ ở Hoa Kỳ, ra xã luận không thể rõ ràng hơn với nhan đề: “Vì sao Nature ủng hộ ứng viên tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden”.

Bài xã luận dài và sục sôi đưa ra hàng loạt những luận cứ và kết luận phê phán Donald Trump, chẳng hạn: “Trong lịch sử gần đây, không một tổng thống Hoa Kỳ nào đã không ngừng tấn công và phá hoại nhiều thiết chế quý giá như vậy, từ các cơ quan khoa học, truyền thông, tòa án, Bộ Tư pháp -đến thậm chí cả hệ thống bầu cử.” “Trong lịch sử gần đây, không một tổng thống nào đã nỗ lực chính trị hóa và gột sạch các cơ quan chính phủ khỏi chuyên môn khoa học ở quy mô như vậy.” “Một trong những di sản nguy hiểm nhất của chính quyền này là thành tích đáng xấu hổ về việc can thiệp vào các cơ quan y tế và khoa học, qua đó làm xói mòn lòng tin của công luận vào chính những thiết chế thiết yếu để bảo vệ an toàn cho người dân.” “Donald Trump đã trở thành thánh tượng cho những kẻ muốn gieo rắc hận thù và chia rẽ, không chỉ ở Hoa Kỳ mà ở cả các nước khác.“

Người Việt ủng hộ Trump thường phẩy tay coi thường báo chí cánh tả ở Mỹ mà họ gọi là “truyền thông thổ tả” vì chuyên đưa tin giả, thiếu công bằng. Song họ sẽ gọi những tạp chí khoa học nêu trên – y học và khoa học tự nhiên, những thiết chế lâu đời, đầy uy tín và ảnh hưởng trong đời sống khoa học của Hoa Kỳ và toàn thế giới ấy, là gì?

Là “khoa học thổ tả” chăng? Có bất kỳ một tạp chí khoa học dù uy tín chỉ bằng 1/10 kêu gọi ủng hộ Trump không? Không và chắc chắn sẽ không. Vì sao?