Tính chính trực có phù hợp để đánh giá một quốc gia?

27/02/2023

Đoàn Bảo Châu

27-2-2023

Theo tôi, câu trả lời là có mặc dù khái niệm chính trực thường được dùng để nói tới cá nhân. Người chính trực có những nguyên tắc và tiêu chuẩn đạo đức làm cơ sở cho hành động, chính vì thế mà một người chính trực sẽ biết phải hành xử ra sao trong một tình huống khó xử. Họ thường được nhìn nhận là người có nội tâm vững vàng và được kính trọng chính bởi lẽ này.

Một quốc gia, khi bỏ một lá phiếu trong một vấn đề quan trọng như cuộc xâm lược của Nga với Ukraine sẽ được đánh giá là một quốc gia chính trực hay không?

Xét về góc độ cá nhân, nếu bạn thấy một người anh em của mình, lấy cớ gì đó để sang đánh đập, thậm chí giết chóc một gia đình hàng xóm. Nếu bạn là người chính trực, bạn biết ngay người anh em của mình sai và bạn can ngăn, bạn phải đối hành động sai trái ấy. Tất nhiên là bạn có ân nghĩa, có phụ thuộc kinh tế hay an ninh với người anh em ấy. Đây là một lựa chọn khó khăn nhưng chính vì khó khăn thì bạn mới được đánh giá là một người chính trực hay không.

Nếu bạn là một kẻ hèn, bạn sẽ bảo: “Thôi, mình nhỏ bé, hèn chút cho yên thân!” Bạn đã thể hiện mình là một kẻ nhỏ mọn và hèn kém trước mắt xã hội.

Nếu bạn là một kẻ ưa nguỵ biện, bạn sẽ hùa với người anh em và bảo ông anh mình đánh giết thế là đúng, bạn lý luận bao la để đổ tội cho nạn nhân. Bạn đã tự vẽ chân dung mình là một kẻ ngu, ăn theo nói leo, gió chiều nào theo chiều ấy, bạn có xu hướng thích ôm đít kẻ mạnh. Bạn rất đáng khinh!

Một dạng nhờ nhờ, lờ lợ khác sẽ tự nhủ: “Không nên bàn chuyện chính trị, trung lập là hơn cả”. Kẻ này mở mồm nhưng không hiểu rằng muôn sự ở đời luôn liên quan tới chính trị. Chính trị quyết định chất lượng nước uống và không khí của mỗi cá nhân hay của một quốc gia.

Kẻ yếu hèn và hay suy nghĩ lòng vòng tính thiệt hơn sẽ không biết ứng xử ra sao. Hãy nhớ rằng lựa chọn của mỗi người chính là một nét phác lên chân dung của một người ấy. Một quốc gia cũng vậy.

Không có kẻ thù hay bạn bè vĩnh viễn nhưng một cá nhân hay một quốc gia không có tính chính trực sẽ rất khó có bạn tốt và chính trực trong tương lai.

Một ngày nào đó, bạn bị thằng hàng xóm to khoẻ, xấu tính sang nhà bạn, đánh đập, hãm hiếp vợ con bạn. Những hàng xóm khác sẽ “khôn ngoan” như bạn bây giờ, họ sẽ chọn cách yên lặng, giữ trung lập, lúc ấy bạn sẽ nhờ cậy đến ai?

Không bao giờ đánh đổi sự chính trực để được một sự an toàn tạm thời. Nếu ai cũng “khôn ngoan” như vậy thì thế giới này sẽ trở thành cái gì?

Tôi xấu hổ khi Việt Nam bỏ phiếu trắng trước Nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc yêu cầu Nga “rút tất cả lực lượng quân sự của họ ra khỏi lãnh thổ Ukraine ngay lập tức, hoàn toàn và vô điều kiện, đồng thời kêu gọi chấm dứt chiến sự”.