Dân khí

05/08/2021

Nguyễn Tiến Tường

5-8-2021

Dân khí là mạch sống của một quốc gia. Quốc gia có dân khí mạnh mẽ dâng lên thành hào khí, quốc gia ấy hùng cường và thịnh vượng. Quốc gia không dân khí, là quốc gia không có ngày mai.

Tôi đọc sách đông tây kim cổ, mọi thiết chế quân chủ hay dân chủ, nhân trị hay pháp trị, thế tục hay thoát tục… đều lấy dân làm gốc.

Chấn dân khí, không chỉ có việc khơi gợi tinh thần nhân dân mà còn phải vun vén ngoại quan của họ. Đạo người làm quan như chăn cừu, không chỉ có lùa cừu mà còn phải đánh sói và chăm đồng cỏ. Chia đều cho dân khi sung túc, không bỏ rơi dân khi hoạn nạn.

Muốn có dân khí, quan nhân phải làm gương, lời nói hành động không được tiền hậu bất nhất. Quốc gia mình qua một cơn dịch, cả hệ thống cùng dân tận lực đoàn kết. Nhưng một số không ít loay hoay như gà mắc tóc, số khác tư lợi rõ rành.

Một số lại cố chặn đường, cố xua dân ra khỏi địa hạt của mình như kiểu xua bèo ra khỏi cửa ao. Người dân ngược xuôi vạn lý đau khổ đã đành, người an lành nhìn đồng bào như thế cũng buồn tủi khôn nguôi. Dân khí còn đâu…

Dân khí, còn phải trừ gian diệt bạo để an dân. Càng trong nghịch cảnh, pháp luật phải nghiêm minh. Bởi vì ác với dân trong nghịch cảnh là tận ác. Gian thương thổi giá mớ rau, gian thương lọc lừa bằng thuốc đểu, ác hơn Thạch Sùng rất nhiều. Bởi vì Thạch Sùng còn nương tựa cơ trời để kiếm tiền lương dân, còn gian thương thì vươn vòi nham hiểm thao túng quan quyền làm điều xằng bậy. Tức khinh nhờn quốc pháp, không còn sợ cả đạo trời!

Không thể có dân khí khi quan trường hủ bại. Một ông quan tỉnh xách gậy đi đánh golf trong bối cảnh dân ra đường bị phạt còn hư đốn hơn các ông quan phong kiến ngồi đánh bạc khi dân vỡ đê rất nhiều.

Vì quan phong kiến chỉ ngồi trong sới bạc “sống chết mặc bây”, còn quan đương đại phải dương dương tự đắc, phải áo gấm xông hương giữa nhân quần áo rách, phải bày dạ yến giữa lúc lương dân chết đói họ mới hả dạ. Đó là một sự suy đồi cùng tận mà đáng tiếc phải nói rằng không hề cá biệt.

Những hạng gian thương này, những hạng quan gia này mà không bị trừng trị thì nhân dân mãi mãi không thấy lẽ công bằng. Không thấy lẽ công bằng thì mong chờ chi dân khí.

Dù lời thẳng ngay có thể khó nghe, nhưng rất cần phải thưa lại nhiều lần, rằng một quốc gia không dân khí là một quốc gia không có ngày mai…