VIET NAM TODAY: Tương lai của Internet phụ thuộc vào việc ai kiểm soát Biển Đông

Thứ Bảy, 3 tháng 6, 2023

Tương lai của Internet phụ thuộc vào việc ai kiểm soát Biển Đông

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông

(Trích Bản Tin Trung Quốc & Đông Nam Á Số 6 - sắp xuất bản)

Trong bài viết trên trang The Sydney Morning Herald, Maurizio Geri cho rằng tài sản kinh tế lớn nhất ở Biển Đông là Dữ liệu lớn – và tương lai của toàn bộ Internet phụ thuộc vào việc bên nào thắng trong cuộc chiến thống trị tuyến đường thủy chiến lược này. Nền kinh tế internet của Đông Nam Á dự kiến sẽ đạt giá trị 1 nghìn tỷ đô la vào năm 2030. Bất cứ ai kiểm soát cơ sở hạ tầng cáp ngầm của Châu Á - Thái Bình Dương sẽ không chỉ thống trị nền kinh tế đang bùng nổ này mà còn kiểm soát internet toàn cầu.

Không chỉ có vậy, các luồng dữ liệu trên Internet mang theo mọi thứ từ giao dịch kinh doanh đến bí mật quân sự, có giá trị hơn dầu mỏ. Cơ sở hạ tầng cáp ngầm của thế giới ngày càng dễ bị tổn thương không chỉ bởi sự phá hoại mà còn bởi hoạt động gián điệp – các cơ quan gián điệp có thể dễ dàng thâm nhập vào các tuyến cáp trên lãnh thổ của họ.

Đó là lý do tại sao sự cạnh tranh địa chính trị giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc ngày càng tập trung vào việc kiểm soát các mạng cáp ngầm trên thế giới.

Malaysia – Trụ cột trong cuộc cạnh tranh nhằm thống trị internet toàn cầu

Theo công ty nghiên cứu TeleGeography có trụ sở tại Washington, hơn 486 tuyến cáp quang biển mang hơn 99% lưu lượng truy cập internet quốc tế trên toàn cầu. Phần lớn trong số chúng được kiểm soát bởi một số gã khổng lồ công nghệ Hoa Kỳ, cụ thể là Alphabet, chủ sở hữu của Google, Meta, Amazon và Microsoft, chủ sở hữu của Facebook.

Trung Quốc hiện đang lên kế hoạch xây dựng một mạng cáp internet dưới biển trị giá 500 triệu đô la để tạo ra một kết nối tốc độ nhanh nối Châu Á với Trung Đông và Châu Âu. Đồng thời, Trung Quốc cũng đang cản trở các dự án cáp internet dưới biển xuyên qua Biển Đông do Hoa Kỳ hậu thuẫn bằng cách trì hoãn phê duyệt cấp phép và tạo ra các hạn chế hoạt động chặt chẽ hơn.

Trong khi đó, chính phủ Hoa Kỳ đã cản trở một số dự án cáp ngầm dưới biển của Trung Quốc ở Châu Á - Thái Bình Dương vì lo ngại về khả năng giám sát của Bắc Kinh. Ít nhất sáu thỏa thuận cáp biển tư nhân do Google, Meta và Amazon dẫn đầu có thể kết nối Hoa Kỳ với Hồng Kông đã bị Washington chặn, để ngăn chặn HMN Tech. Là công ty con của công ty Hoa Vi của Trung Quốc bị trừng phạt, HMN Tech đã được Bắc Kinh khen ngợi là một mô hình “kết hợp quân sự - dân sự” và thừa nhận rằng các hoạt động của họ “cung cấp sự hỗ trợ mạnh mẽ cho việc hiện đại hóa quốc phòng của đất nước”.

Để vượt qua sự kiểm soát của Trung Quốc, gã khổng lồ công nghệ Hoa Kỳ Facebook và Google đang xây dựng Apricot, tuyến cáp ngầm xuyên biển nội Á đầu tiên tránh Hồng Kông. Tuyến cáp dài 12.000 km sẽ kết nối Nhật Bản, Đài Loan, đảo Guam, Philippines, Indonesia và Singapore – nhưng loại trừ Malaysia, quốc gia đã nhanh chóng trở thành trụ cột trong cuộc cạnh tranh của Mỹ và Trung Quốc nhằm thống trị internet toàn cầu.

Sự tham gia của Malaysia vào Apricot đã bị thất bại do lệnh cấm “cabotage” vào năm 2020 đối với các tàu nước ngoài ở vùng tự trị Sabah phía đông Malaysia để bảo vệ ngành vận tải biển địa phương khỏi sự cạnh tranh của nước ngoài.

Đáp lại, Facebook, Google, Microsoft và Amazon đã viết thư cho chính phủ Malaysia phàn nàn rằng lệnh cấm sẽ cản trở dự án cáp mới và yêu cầu một cuộc họp khẩn cấp với thủ tướng. Yêu cầu đã bị bỏ qua. Do đó, Malaysia không chỉ bị loại khỏi tuyến đường Apricot mà còn bị loại khỏi các tuyến cáp Echo và Bifrost xuyên Biển Đông, vốn cũng được hỗ trợ bởi Facebook và Google.

Sự thất vọng của người dân địa phương đối với lệnh cấm “cabotage” của Malaysia đã làm hồi sinh các yêu cầu ở Sabah về quyền tự trị lớn hơn từ chính phủ liên bang. Điều này phù hợp với một trường hợp pháp lý quốc tế thay mặt cho những người thừa kế của một vương quốc thời thuộc địa ở quần đảo Sulu xa xôi của Philippines. Các luật sư đại diện cho những người thừa kế Sulu có mối quan hệ sâu sắc với cùng một gã khổng lồ công nghệ Hoa Kỳ đang cạnh tranh để thống trị các tuyến cáp internet ngầm ở Biển Đông. Paul Cohen, từng là người viết diễn văn trong chiến dịch tranh cử tổng thống của Clinton-Gore, hiện là chủ tịch của Trung tâm Hòa giải và Trọng tài Thung lũng Silicon, nơi ông làm việc trong lĩnh vực “đối thoại” với các công ty công nghệ Hoa Kỳ này. Đồng nghiệp của Cohen, Elisabeth Mason, là thành viên hội đồng quản trị của tổ chức từ thiện Hoa Kỳ All Star Code cùng với ba giám đốc điều hành cấp cao của Google và đã thành lập Phòng thí nghiệm Nghèo đói và Công nghệ Stanford với sự hỗ trợ của cả Nhà Trắng Obama và người sáng lập Facebook Mark Zuckerberg.

Sự gần gũi này giữa các luật sư của những người thừa kế Sulu với những gã khổng lồ công nghệ đã bỏ qua Malaysia để theo đuổi các tuyến cáp internet dưới biển do Hoa Kỳ hậu thuẫn sẽ làm trầm trọng thêm nhận thức của Malaysia về sự thù địch của phương Tây đối với lợi ích quốc gia của họ, thúc đẩy liên minh của nước này với Trung Quốc.

Vào năm 2022, Malaysia đã tham gia Hệ thống cáp cao tốc Hải Nam - Hồng Kông (SEA-H2X) dài 5000 km do Trung Quốc hậu thuẫn nối liền Hồng Kông, Trung Quốc, Philippines và Thái Lan với phía đông Malaysia và Singapore.

Nếu Malaysia nằm dưới sự thống trị của Trung Quốc, điều này sẽ có tác động lớn đối với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á gồm 10 thành viên, có khả năng gây ra hiệu ứng domino. Tuy nhiên, Hoa Kỳ có một cơ hội mới để hàn gắn quan hệ hữu nghị dưới chính phủ mới của Malaysia do nhà hoạt động dân chủ lâu năm Anwar Ibrahim lãnh đạo.