Huyền thoại đâm sau lưng

27/11/2020

Phạm Thị Hoài

27-11-2020

Sau thất bại cay đắng trong Thế chiến I, thay vì thừa nhận những sai lầm quân sự của mình, giới tướng lĩnh chỉ huy quân đội Đức dựng nên một huyền thoại cho đến nay vẫn sống dai dẳng, huyền thoại đâm sau lưng (Dolchstoßlegende), hình ảnh lấy từ sử thi Nibelungenlied nổi tiếng, khi dũng sĩ Siegfried hồn nhiên cúi xuống vục nước uống và bị đối thủ xảo quyệt Hagen phóng giáo giết sau lưng.

Huyền thoại này kể rằng quân đội Đức kiêu hùng, như bao giờ cũng vậy, bất khả chiến bại trên chiến trường, song đã bị đâm chí mạng ở hậu phương, ngay chính trong nước, bởi một đám dân chúng vô tổ quốc, vô ơn, phản loạn, cầm đầu là Đảng Dân chủ Xã hội cánh tả cấu kết với bè lũ cộng sản bôn-sê-vích và mạng lưới Do Thái toàn thế giới.

Chiến thắng oanh liệt của quân đội Đức bị đánh cắp; nước Đức bị sỉ nhục, bị tròng vào cổ những điều kiện nghiệt ngã của một hòa ước bất công; thể chế mới ở Đức – Cộng hòa Weimar, nền dân chủ đầu tiên trên lãnh thổ Đức – là sản phẩm phi pháp của liên minh ma quỷ cánh tả và Do Thái. Và cuộc kháng chiến quật cường của những người Đức yêu nước chân chính để phục hồi một nước Đức vĩ đại bắt đầu, Deutschland über Alles, nước Đức trên hết.

Trong một bài đăng trên The Boston Globe, giáo sư sử học Timothy Snyder, Đại học Yale, lo ngại vì nhận thấy sự tương đồng rõ rệt giữa huyền thoại đâm sau lưng của Đức tròn một thế kỷ trước và chiến thuật xảo trá sau bầu cử của Trump những ngày này. Thường xuyên cung cấp ý tưởng cho các nhóm âm mưu mọc lên như nấm trong bốn năm qua, vị tổng thống này đang dùng hết cỡ loa phóng thanh để kể huyền thoại về Trump, một người hùng bất khả chiến bại, song chiến thắng vô đối của ông đã bị đánh cắp, bởi một liên minh ma quỷ giữa cánh tả trong nước, cộng sản quốc tế từ Trung Quốc đến Venezuela, và, thật ngẫu nhiên, một người Do Thái, tỉ phú Soros.

Tất cả những lá phiếu không bầu cho ông ta đều bị mặc định là phi pháp, tức Joe Biden bị mặc định là một tổng thống không chính danh. Và cuộc kháng chiến quật cường của những người Mỹ yêu nước chân chính để phục hồi một nước Mỹ vĩ đại lại bắt đầu đầy hứng khởi, America First, nước Mỹ trước hết.

Huyền thoại đâm sau lưng cũng từng được sử dụng ở Mỹ, chẳng hạn để giải thích thất bại của nước này trong chiến tranh Việt Nam: lỗi là ở phong trào phản chiến và giới văn nghệ sĩ, trí thức, truyền thông cánh tả. (Tất nhiên lại cánh tả!) Nhưng với Trump và cỗ loa phóng thanh khổng lồ – Fox News hay RT hay Breitbart hay một ngàn chi nhánh của Đại Kỷ nguyên – cùng với sự giả điếc đinh tai của những người Cộng hòa, huyền thoại này có thể kiện toàn thành một thành tố trung tâm trong chính trị Hoa Kỳ.

Ở Đức, nó là một trong những nền móng của chủ nghĩa Nazi. Nó không thể bóp chết nền dân chủ dù non trẻ ở Đức ngay lập tức, nhưng đã dọn đường trong vòng chỉ trên dưới một thập niên tiếp theo để Hitler chiến thắng hoàn toàn hợp pháp trong một cuộc bầu cử hoàn toàn dân chủ, ở một quốc gia không thể gọi là tăm tối u mê.

Khác với lời khuyên của học giả Michael Sandel rằng đừng quá chú mục vào những trò hề trong sô diễn cuối của Trump mà tôi đã giới thiệu ở bài trước, giáo sư Timothy Snyder khuyên đừng đánh giá thấp Trump. Tất cả sự cù nhầy những ngày này của Trump không đơn giản chỉ là lố bịch mà thực ra hết sức nguy hiểm, ngay cả cho một nền dân chủ già dặn như Hoa Kỳ. Đường đến độc tài ngắn hơn chúng ta tưởng và không cảnh báo nào có thể là quá phóng đại.