Bản chất của vụ việc vẫn nằm ở Trung Quốc

03/04/2021

Người Việt Nam không hề ủng hộ Nike và H&M trong vụ bông Tân Cương nhưng lại sẵn sàng tuyên bố tẩy chay H&M trong vụ bản đồ lưỡi bò mặc dù đây rõ ràng chỉ là ”fake news”. Bỏ qua việc dễ bị nhầm lẫn giữa tin thật với tin giả, điều này là dễ hiểu thôi nhưng bản chất của vụ việc vẫn nằm ở Trung Quốc. Cả bông Tân Cương lẫn đường lưỡi bò đều nằm ở phía Trung Quốc.

Việt Nam rất ít khi công khai ủng hộ những phong trào vì quyền con người của quốc tế nhưng mỗi khi quyền của người Việt Nam bị xâm hại thì chúng ta lại bắt ép tất cả các đối tác của mình phải nhất loạt ủng hộ chúng ta theo những cách khá gượng gạo. Tẩy chay một nhãn hàng quốc tế là việc làm không tệ để thể hiện chính kiến nhưng tại sao ta không tẩy chay Huawei hay Xiaomi mà ta lại nhắm mũi dùi vào một nhãn hàng châu Âu vốn là nạn nhân của chính sách thương mại của Trung Quốc? Về lâu về dài, ta mất đi những đồng minh mà rõ ràng là khi họ đối đầu với Trung Quốc thì người Việt Nam làm gì? Chúng ta chỉ đơn giản là không làm gì cả.

Khi Hồng Kông bị Trung Quốc đàn áp, chúng ta không làm gì cả. Khi Miến bị đàn áp dưới sức ảnh hưởng của Bắc Kinh, chúng ta không làm gì cả. Khi LHQ ra tuyên bố chung thì Việt Nam và Trung Quốc lại cùng hợp sức để ngăn chặn tuyên bố ấy. Khi các hãng sản xuất lớn bày tỏ quan điểm về đàn áp người thiểu số ở Tân Cương thì chúng ta coi đấy là việc của họ với nhau. Khi người da màu bị đàn áp, người Việt Nam ở nước ngoài bảo nhau rằng hãy chăm chỉ làm việc và đừng “làm rối tung mọi thứ lên”. Khi các nước thân thiện đều cho rằng vấn đề biển Đông cần phải đa phương hóa thì chúng ta lại chọn cách giải quyết riêng với Trung Quốc.

Để rồi đến khi sự đàn áp nhắm vào chúng ta thì ai sẽ đấu tranh cùng người Việt Nam? Chẳng có ai cả. Đường lưỡi bò là chính sách áp đặt có tính đàn áp mà Trung Quốc dùng với Việt Nam chứ không phải là chính sách từ một hãng thời trang nào cả. Hãy hình dung rằng ngoại giao là trò chơi của quyền lực mềm và việc “làm bạn”. Nếu bạn là một người bình thường mà phải đứng trước lựa chọn hoặc làm bạn với Việt Nam hoặc làm bạn với Trung Quốc, thông thường những kẻ khôn ngoan họ sẽ đưa ra lựa chọn là không làm bạn với ai cả. Người ta không làm bạn với kẻ thù là lẽ đương nhiên nhưng cũng không có ai mong chờ một người bạn dường như không có bất kỳ chính kiến nào ngoài những vấn đề liên quan đến chính họ ra.

Người Việt Nam chỉ rình rập xem có những ai đã ngả theo Trung Quốc để tẩy chay họ. Điều này không sai nhưng nó là thiếu khôn ngoan bởi vì sẽ đến lúc mà xung quanh chúng ta không còn lại ai nữa. Nếu để lựa chọn giữa một thị phần 1 tỷ rưỡi dân với sức mua lớn và một thị phần chưa tới 100 triệu dân với sức mua nhỏ, không cần nói cũng biết nhà tư bản chọn chỗ nào, vì đó là cách nền kinh tế vận động. Thứ mà người Vn đối diện, không phải là một nhãn hàng quốc tế mà là chính sách thương mại và ngoại giao đàn áp của Trung Quốc. Để đối diện với những hoạt động như vậy, người Việt Nam cần có đồng minh và ở phần lớn các tình huống, trong thực tế chúng ta đều hất nước vào mặt họ.. Chúng ta có quyền tẩy chay H&M hay bất kì hãng nào nếu họ đi ngược lại lợi ích của Việt Nam, tuy nhiên điều đó không làm thay đổi đi bản chất rằng đường lưỡi bò là vấn đề của Trung Quốc, chứ không phải ai khác.

Có một vấn đề nữa là toàn bộ những tuyên bố đanh thép ấy chỉ dựa trên một mẩu ”fake news”. Nếu như H&M thực sự đã làm vậy? đường link của nó đâu? Thông cáo báo chí của nó đâu? hay chúng ta chỉ dựa vào một bức ảnh do Đoàn thanh niên Cộng sản Trung Quốc tung ra rồi tin vào nó như sự thật hiển nhiên? Nếu ta điên cuồng tẩy chay toàn bộ các nhãn hàng Tây phương dưới sự kích động của Bắc Kinh thì điều diễn ra ngay sau đó chính là hàng Trung Quốc sẽ tràn ngập Việt Nam (như vẫn luôn như thế) và một lần nữa, ta đừng mong đợi các nhãn như Oppo, Xiaomi, Lotus hay Huawei sẽ đặt ưu tiên cho Việt Nam cao hơn đất nước của chính họ.

Không có ý xúc phạm nhưng cá nhân tôi thấy phải phì cười khi chúng ta phê phán H&M là nhãn hàng “thiếu chính kiến”.