Về việc ĐSQ Mỹ “hô biến” Hoàng Sa, Trường Sa khỏi bản đồ Việt Nam

16/09/2020

Đỗ Hùng

16-9-2020

Ảnh: VOA

Hôm qua, nhiều bạn hồ hởi đưa tin “Đại sứ quán Mỹ đăng bản đồ Việt Nam có Hoàng Sa và Trường Sa” như một minh chứng Mỹ ủng hộ lập trường chủ quyền của Việt Nam.

Sau đó, Đại sứ quán Mỹ đã gỡ bản đồ này và thay thế bản đồ mới, với các chấm biểu thị hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa đã được/bị xóa sạch. Bao người tẽn tò.

Mình nhớ hơn 10 năm trước, có lần mình hỏi (theo hướng cằn nhằn) ông Mark Kent khi đó là Đại sứ Anh tại Hà Nội, tại sao bản đồ Việt Nam đăng trên website của Đại sứ quán Anh không có Hoàng Sa và Trường Sa. Mình đề nghị ông Kent kiểm tra lại “vì Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam ông ạ” (đanh thép chưa!?).

Ông Kent giải thích với mình là: Ờ, cái bản đồ đó không nhằm biểu thị toàn bộ lãnh thổ, lãnh hải và các vùng biển mà Việt Nam có chủ quyền, quyền tài phán. Nó là bản đồ đơn giản, mục đích là để biểu thị vị trí mà các cơ quan ngoại giao Anh đóng ở trên phần lãnh thổ đất liền của Việt Nam.

Mình ấm ức lắm, nhưng không biết nói sao. Sau nghĩ lại, ờ, Việt Nam có bao giờ vẽ bản đồ Anh mà đưa quần đảo Falkland hoặc Chagos vô đâu (mình không có ý nói bản chất tranh chấp Falkland và Chagos là giống với vấn đề Hoàng Sa và Trường Sa; mình chỉ nhắc đến vì tính chất tranh chấp – disputed – của Falkland và Chagos mà thôi).

Cái này gọi là biểu thị lập trường trung lập trong tranh chấp giữa hai bên khác. Việt Nam cũng giữ sự trung lập như thế trong các vấn đề tranh chấp chủ quyền giữa các quốc gia khác, chẳng hạn tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư hoặc tranh chấp Dokdo/Takeshima.

Nói về bản đồ, Việt Nam có bao giờ vẽ bản đồ nước Mỹ mà có đủ cả các đảo ở Caribe, Thái Bình Dương, Đại Tây Dương đâu…

Về phần mình, Mỹ cũng có lập trường trung lập tương tự.

Dù rằng mới đây Mỹ có các tuyên bố, các chiến dịch tự do hàng hải tại Biển Đông nhằm nắn gân Trung Quốc, thậm chí còn có thư gửi Liên Hiệp Quốc để phản đối các yêu sách quá đáng của Trung Quốc ở Biển Đông nhưng điều đó không có nghĩa Mỹ ủng hộ các tuyên bố chủ quyền của Việt Nam.

Một điểm lưu ý là Mỹ phản đối Trung Quốc ở Biển Đông là phản đối trò bắt nạt, phản đối các yêu sách của Trung Quốc vốn đã bị Tòa án Trọng tài thường trực (PCA) bác bỏ hồi năm 2016. Tuy nhiên, lập trường của Mỹ về các tranh chấp cụ thể đối với các thực thể tại Biển Đông, trong trường hợp này là Hoàng Sa và Trường Sa, vẫn là không công khai bày tỏ sự ủng hộ đối với tuyên bố chủ quyền của bất cứ bên nào. Mỹ tới nay vẫn không chính thức lên tiếng công nhận Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam. Thậm chí, ở phương diện lịch sử, Mỹ có vai trò không nhỏ trong việc Trung Quốc cưỡng chiếm Hoàng Sa từ Việt Nam Cộng Hòa hồi năm 1974.

Cho nên, lợi ích của Việt Nam thì Việt Nam cứ đòi, cứ đấu tranh bảo vệ, cứ đứng lên hùng cường mà dõng dạc tuyên bố.

Không nên kỳ vọng Mỹ sẽ bảo vệ, đòi hỏi giùm (dù dưới hình thức một cái bản đồ trên Facebook), ngay cả khi nước Mỹ được dẫn dắt bởi Chủ tịch Trump vĩ đại.

Vấn đề của Việt Nam là xử lý các phản ứng của Mỹ theo hướng có lợi nhất cho mình, chứ không phải kỳ vọng Mỹ sẽ ủng hộ tuyên bố chủ quyền của Việt Nam theo cách đó.