Nói thẳng cho vuông

24/09/2020

Nguyên Đại

24-9-2020

Từ hôm 22-9-20, sau khi đăng bài viết “Ước mơ bị ung thư”, trang Facebook cá nhân của tôi đã bị hạ xuống. Những người điều hành Facebook (FB) đưa ra lý do là “không theo tiêu chuẩn cộng đồng” (does not follow community standards). Qua việc này, tôi muốn chia sẻ với bạn đọc một vài kinh nghiệm và suy nghĩ.

Cứ thử đếm xem trong nhà bạn có bao nhiêu người, và bao nhiêu người tham gia FB, sẽ thấy là số lượng thành viên của FB là quá lớn; và họ viết bằng ngôn ngữ mà họ thông thạo (tiếng Việt, Anh, Tàu, Nga, Thái v.v…). Những người điều hành FB vì vậy không thể kiểm soát nội dung trên các trang cá nhân được. Họ có thể dùng các phần mềm (software), hoặc người máy (robot) để sàng lọc những từ ngữ có tính nhạy cảm (ví dụ như: đặt bom, khủng bố v.v…). Bộ phận quản lý FB không có thời gian để ngồi đọc, xem những điều bạn viết và chia sẻ.

Vậy thì, vì sao họ lại chụp cho mình (bạn hoặc tôi) một cái mũ “vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng”, và tước quyền kiểm soát FB của mình; sau đó không ai có thể liên lạc với mình được qua FB và ngược lại. Tôi có hỏi bạn bè về trường hợp của mình; được biết tình trạng này là do có người báo cáo (report) với ban quản lý FB về trang cá nhân của tôi.

Ai báo cáo? Trang của tôi chỉ viết về các vấn đề thời sự và chính trị ở VN (hầu như không có gì khác hơn), nên kẻ báo cáo chỉ có thể là các dư luận viên của “tuyên giáo”, hoặc lực lượng 47 của Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam, những kẻ làm việc cho chính quyền CSVN.

Tôi vi phạm điều gì trong “tiêu chuẩn cộng đồng”, lúc nào, ở đâu, ban quản lý FB không cho biết chi tiết. Đây chính là một khiếm khuyết trong việc điều hành của FB: thay vì người báo cáo chứng minh sự “vi phạm”, FB lại trừng phạt nạn nhân. Các chú lính tuyên giáo lợi dụng điều này để “bịt miệng” những tiếng nói mà họ không thích. Vô hình trung, FB lại tiếp tay với chính quyền độc tài trong việc loại bỏ những tiếng nói, quan điểm bất đồng.

Hơn 2 năm trước, Mark Zuckerberg, người sáng lập và là Giám đốc Điều hành của FB đã phải ra điều trần trước Quốc hội Hoa Kỳ để giải thích về việc thông tin cá nhân của 87 triệu khách hàng của FB đã bị bán cho một công ty ở Anh Quốc (1). Tôi không hy vọng họ (FB) sẽ có lúc phải giải thích trước tòa án, hay quốc hội Hoa Kỳ về việc những quy định trong việc điều hành của họ có thể đi ngược lại với Tu Chính Án Số Một của Hoa Kỳ về quyền tự do ngôn luận (2).

Đã có thời hãng Nokia của Thụy Điển làm chủ thị trường điện thoại di động trên thế giới, vai trò của họ bị thay thế từ khi chiếc iPhone ra đời, tất cả chúng ta đều chứng kiến điều đó. Tôi không tin FB là bất khả thay thế, đặc biệt là với cách điều hành “bịt miệng” của họ như kinh nghiệm đã trải qua của tôi và một số bạn bè.

Trong sự việc này, tôi cũng nhận được một số ý kiến của các bạn khác rằng, tại sao tôi sống ở nước ngoài, mà không nói về các vấn đề ở đất nước tôi đang sống, không chịu “ăn cây nào rào cây nấy” mà “vác nguyên cả một cái hàng rào về Việt Nam…” (nên phải chấp nhận những “phiền phức” nói trên).

Có lẽ các bạn ấy không biết, hay đã quên. Tiện đây, xin được nhắc vài điều. Sau năm 1975, người Việt Nam bắt đầu bỏ nước ra đi trên những con thuyền mong manh trên biển. Nếu không nhờ những thuyền trưởng quyết định cứu những con người khốn khổ, có lẽ bây giờ tôi, bạn và gia đình không có mặt ở nơi bạn đang sống.

Những thuyền trưởng và thủy thủ đó đã mở rộng lòng nhân đạo để cứu tôi, bạn và gia đình bạn, những chiến hạm Hoa Kỳ và Đồng Minh có những nhiệm vụ nhất định phải hoàn thành, họ có những “cây phải rào”, nhưng họ sẵn sàng “quăng một cái hàng rào” ra giữa biển để cứu những người khốn khổ như bạn, như tôi…

Khi bạn tới trại tỵ nạn, những nhân viên của các tổ chức phi chính trị (Non-Government Organisations) (“NGOs”) vào trại tỵ nạn giúp đỡ bạn về tinh thần và vật chất. Đất nước họ cũng có những người nghèo khổ, khốn khó vậy, cũng có vô số những vấn đề cần giải quyết; nhưng họ sẵn sàng đem “nguyên cái hàng rào” đến tận trại tỵ nạn nơi bạn đang sống để bạn và tôi có thể “níu” mà giữ được chút thăng bằng sau những ngày chịu đựng gió bão.

Bạn có cơ hội sống ở ngoài Việt Nam, không bị cướp đất, cướp nhà như những người thân hoặc bạn bè của bạn. Chia sẻ với họ, nói dùm họ, tiếng nói họ không nói được, kêu giùm họ tiếng kêu đau đớn vì những bất công, đau khổ mà họ phải chịu đựng, không phải là “vác hàng rào về Việt Nam” mà là tiếp tục nuôi dưỡng và phát triển tình người, lòng nhân ái từ những người mà tôi và bạn trước đây đã từng thọ ơn.

Tự do là phân biệt giới hạn. Bạn có quyền im lặng, không ai buộc bạn phải nói, phải viết những điều bạn không thích. Bạn có thể có cách khác, thích hợp với bạn, để giúp đỡ người thân và gia đình bạn, bạn có thể có lý do để chọn cách làm đó. Chúng tôi cũng có quyền viết và nói những điều chúng tôi suy nghĩ. Chúng tôi chọn cách nói, vì chúng tôi cho là thích hợp, và chúng tôi có lý do của chúng tôi. Chúng tôi không trách bạn vì sự im lặng của bạn. Ngược lại, chúng tôi cũng kêu gọi một thái độ sòng phẳng tương tự đối với chúng tôi.

Bạn có những việc làm và lý do của bạn. Chúng tôi thích những việc chúng tôi đang làm và có lý do của chúng tôi. Chúng tôi muốn nói những điều chúng tôi muốn nói.

Nói thẳng cho vuông, và lắng nghe để bước thẳng…

_____

(1) Facebook and Cambridge Analytica:

https://www.cnet.com/news/zuckerberg-facebook-data-was-sold-to-cambridge-analytica-too/

(2) Tu Chính Án Số Một của Hoa Kỳ bao gồm quyền Tự Do Ngôn Luận:

https://en.wikipedia.org/wiki/First_Amendment_to_the_United_States_Constitution