Làm sao để phòng chống nạn buôn người? (bài 6, 7)

 

Làm sao để phòng chống nạn buôn người? (bài 6, 7)

Hoạt Động Truy Tố (tiếp theo)

Bài 6 trong loạt bài về phòng, chống buôn người 

(Loạt bài về phòng, chống buôn người này là sản phẩm của sự hợp tác giữa Việt Nam Thời Báo và Liên Minh Bài Trừ Nô Lệ Mới ở Á Châu (Coalition to Abolish Modern-day Slavery in Asia, CAMSA), một chương trình của tổ chức BPSOS.)

Tiêu chí thứ 3 mà Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ dùng để xếp hạng một quốc gia trong bản phúc trình hàng năm về nạn buôn người là các nỗ lực phòng ngừa. Phòng ngừa đóng góp cho giải pháp dài lâu khi ngày càng giảm đi số người trở thành nạn nhân.

Các biện pháp phòng ngừa tiêu chuẩn bao gồm: cải tổ luật pháp để loại trừ các yếu tố dễ bị khai thác bởi thủ phạm, tăng ý thức đề phòng của mọi thành phần trong xã hội, huy động các cơ quan chức năng hữu quan vào cuộc. Chẳng hạn, điều khoản đóng tiền ký quỹ, thường được gọi tắt là tiền “chống trốn”, trong Luật Người Lao Động Việt Nam Đi Làm Việc ở Nước Ngoài Theo Hợp Đồng (điều 25) cần được huỷ bỏ. Vì sợ mất tiền ký quỹ lên đến nhiều chục triệu Mỹ kim, nhiều nạn nhân đã không dám bỏ trốn khỏi tình trạng bị bóc lột như nô lệ.

Ngoài ra, cũng theo bản phúc trình của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, các thủ phạm buôn người trong chương trình xuất khẩu lao động của nhà nước có nhiều chiêu trò để thu phí bất hợp pháp hoặc trói buộc người lao động. Trong số các nạn nhân bị buôn sang Ả Rập Xê Út, các công ty xuất khẩu lao động thường dùng quỹ hỗ trợ do Bộ Lao Động Thương Binh Xã Hội cấp để khuyến dụ nạn nhân vào tròng. Ai bỏ ý định xuất khẩu lao động bị ép phải trả lại khoản tiền hỗ trợ này và các chi phí mà công ty bày vẽ ra. Do bị mắc nợ, nhiều người phải nhắm mắt đưa chân để trở thành nạn nhân buôn người.

Bản phúc trình của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ nhận định rằng nhà nước Việt Nam công bố nhiều sáng kiến về phòng ngừa nhưng không cung cấp thông tin về việc thực hiện bất kỳ sáng kiến nào.

******

Báo Cáo Buôn Người 2022 (tiếp theo)

PHÒNG NGỪA

Chính phủ tăng cường nỗ lực ngăn chặn nạn buôn người. Một ban chỉ đạo do một phó thủ tướng làm chủ tịch, với bộ trưởng và thứ trưởng bộ công an làm phó chủ tịch, tiếp tục chỉ đạo các nỗ lực chống buôn người của Việt Nam. Chính phủ đã duy trì kế hoạch hành động quốc gia chống buôn người giai đoạn 2021-2025.

Ngân sách năm 2021 của chính phủ dành cho phòng chống buôn người là 17 tỷ đồng (746.760 đô la), tăng so với ngân sách năm 2020 là 15,44 tỷ đồng (678.100 đô la). Các nhà chức trách không báo cáo ngân sách cấp tỉnh riêng lẻ được phân bổ ít hơn số tiền này (so với 9,8 tỷ đồng, tương đương 430.490 đô la cho mỗi tỉnh vào năm 2020).

Chính quyền trung ương, cùng với các tỉnh và thành phố, tiếp tục tổ chức nhiều chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng về chống buôn người quy mô lớn, nhiều chiến dịch với sự hỗ trợ tài chính và kỹ thuật từ các tổ chức quốc tế và chính phủ nước ngoài. Bộ LĐTBXH, phối hợp với các bộ khác của chính phủ, các tổ chức quốc tế và các tổ chức phi chính phủ, đã tổ chức các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng để quảng bá đường dây nóng của mình.

Chính phủ không công bố bất kỳ thông tin nào về việc thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia, nhưng vẫn tiếp tục theo dõi và đánh giá tiến độ của chính mình so với kế hoạch thông qua các báo cáo nội bộ hàng tuần, hàng tháng và nửa năm.

Vào năm 2021, chính phủ đã làm việc với một tổ chức quốc tế để thông qua luật cấp dưới quy định một số sửa đổi cho Luật 69 cấm thu một số phí môi giới và phí dịch vụ đối với người lao động Việt Nam ở nước ngoài, đồng thời mở rộng các biện pháp bảo vệ, bao gồm cả quyền của người lao động được đơn phương chấm dứt hợp đồng. Đáng chú ý, điều này bao gồm việc loại bỏ phí dịch vụ mà những người Việt Nam tham gia Chương trình đào tạo thực tập sinh kỹ thuật của Nhật Bản (Technical Intern Training Program, TITP) từng phải trả, trong đó phí và hoa hồng trước đây đã khiến hàng nghìn lao động Việt Nam có nguy cơ bị ép buộc lao động cưỡng bức vì nợ.

Nỗ lực sửa đổi luật này cũng vạch ra các biện pháp bảo vệ mới cho người đi biển, các biện pháp phòng ngừa trên tàu đánh cá và việc bố trí nhân viên hỗ trợ bắt buộc tại các quốc gia dùng nhiều người lao động đến từ Việt Nam, cùng những cải tiến khác.

Một nghị định khác quy định các khoản phí bổ sung là hình phạt đối với các pháp nhân quảng cáo sai sự thật hoặc có hành vi tuyển dụng lừa đảo để thu hút người lao động nhằm mục đích bóc lột hoặc cưỡng bức lao động; không tiến hành đào tạo trước khi khởi hành hoặc không bồi thường thiệt hại cho người lao động; và thu phí bất hợp pháp từ người lao động. Nhà chức trách đã không cung cấp thông tin về việc thực hiện bất kỳ sáng kiến ​​nào trong số này.

Các quy định tuyển dụng lao động cá nhân của một số quốc gia điểm đến đôi khi mâu thuẫn với những cải cách này; ví dụ, Nhật Bản đã thông qua một quy định vào năm 2021 khẳng định rằng người lao động Việt Nam vẫn phải trả phí dịch vụ (cho công ty tuyển dụng ở Việt Nam) để tham gia các chương trình lao động tại đó. Các công ty tuyển dụng lao động Việt Nam — đặc biệt là các công ty liên kết với các doanh nghiệp nhà nước — và các công ty môi giới không có giấy phép được cho là tiếp tục thu từ một số lao động tìm việc làm ở nước ngoài phí cao hơn luật cho phép, khiến nhiều người mắc nợ, điều mà những kẻ buôn người có thể lợi dụng để bóc lột họ.

Hoạt Động Truy Tố (tiếp theo)

Bài 7 trong loạt bài về phòng, chống buôn người 

(Loạt bài về phòng, chống buôn người này là sản phẩm của sự hợp tác giữa Việt Nam Thời Báo và Liên Minh Bài Trừ Nô Lệ Mới ở Á Châu (Coalition to Abolish Modern-day Slavery in Asia, CAMSA), một chương trình của tổ chức BPSOS.)

Bài này tiếp tục phần Phòng Ngừa trong bản phúc trình năm 2022 của Bộ Ngoại Giao gửi Quốc Hội Hoa Kỳ. Đây cũng là phần kết của bản phúc trình.Điểm đáng quan tâm là trong năm 2021, không một doanh nghiệp xuất khẩu lao động nào ở Việt Nam bị thu hồi giấy phép hoạt động. Theo báo cáo của chính phủ Việt Nam, có 16 doanh nghiệp bị phạt hành chính với tổng số tiền phạt là 699 triệu VND, một con số rất khiêm tốn. Không có thông tin nào cho thấy rằng các nạn nhân có được bồi thường từ số tiền phạt này không.

Về việc nâng cao ý thức quần chúng, bản phúc trình nhận xét là chính phủ Việt Nam chưa nỗ lực đúng mức. Theo nhận định của chúng tôi, lẽ ra các kênh truyền thông của nhà nước đã phải phổ biến rộng rãi tin tức về các cuộc giải cứu nạn nhân đi lao động ở Ả Rập Xê Út hoặc ở Serbia đã được LHQ chính thức lên tiếng và các đài báo quốc tế chạy tin. Các thông tin này sẽ giúp cho nhiều người ở Việt Nam tránh các lầm lỗi mà những nạn nhân trước đã mắc phải.

Loạt bài này có mục đích trám lỗ hổng về truyền thông kể trên của chính phủ Việt Nam. Chúng tôi thiết tha kêu gọi những ai quan tâm xin chuyển tiếp loạt bài viết này đến rộng rãi người dân trong và ngoài nước.

Bài viết kế tiếp sẽ trình bày yếu tố “đối tác” (Partnership), là tiêu chí thứ tư mà Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ dùng để xếp hạng một quốc gia trong bản phúc trình. Tiêu chí này không được trình bày dưới đề mục riêng biệt mà được lồng vào khắp bản phúc trình.

******

Báo Cáo Buôn Người 2022 (tiếp theo)

PHÒNG NGỪA (tiếp theo)

Bộ LĐTBXH đã nhận được 58 đơn khiếu nại dân sự về quá trình tuyển dụng lao động trong năm 2021 so với 160 đơn vào năm 2020; Điều này dẫn đến việc thanh tra 16 doanh nghiệp xuất khẩu lao động, trong đó phạt vi phạm hành chính 12 doanh nghiệp với tổng số tiền là 699 triệu đồng (30.710 USD) (so với 84 cuộc thanh tra và 32 lần phạt tiền là 2 tỷ đồng (87.850 USD) vào năm 2020). Bộ LĐTBXH đã không thu hồi giấy phép kinh doanh của bất kỳ nhà tuyển dụng nào do vi phạm Luật Người lao động đi làm ở nước ngoài năm 2006 (so với sáu giấy phép kinh doanh bị thu hồi vào năm 2020). Cơ quan chức năng tiếp tục phối hợp với Công an các địa phương điều tra, xác minh 128 trường hợp tổ chức, cá nhân đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài không có giấy phép (so với năm 2020 là 150 trường hợp). Kết hợp với một tổ chức quốc tế và các nhà tài trợ nước ngoài, chính phủ đã tổ chức hội thảo tham vấn để xem xét các tài liệu đào tạo mới về chống buôn người cho Bộ đội Biên phòng Việt Nam và công an.

Trong những năm trước, Bộ LĐTBXH đã nâng cao nhận thức về luật lao động và thực hành di cư an toàn giữa các trung tâm dịch vụ việc làm và các doanh nghiệp. Tuy nhiên, một số báo cáo của các tổ chức phi chính phủ chỉ ra rằng Việt Nam chưa nỗ lực đầy đủ để giáo dục công chúng về những rủi ro vốn có khi tìm kiếm việc làm ở nước ngoài thông qua các công ty xuất khẩu lao động vô đạo đức hoặc các kênh tuyển dụng người dễ bị tổn thương.

Năm 2021, Bộ LĐTBXH tiếp tục đàm phán với Chính phủ Israel và Kuwait để ký kết các thỏa thuận hợp tác lao động; vẫn chưa hoàn thành những điều này vào cuối kỳ báo cáo. Chính phủ cũng duy trì các thỏa thuận di cư lao động có từ trước với Chính phủ Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đối với lao động giúp việc gia đình và với Chính phủ Nhật Bản đối với lao động có kỹ năng và kỹ thuật và thực tập sinh. Chính phủ cũng duy trì Bản ghi nhớ hợp tác năm 2017 với Chính phủ Nhật Bản để cải thiện các biện pháp bảo vệ cho những người Việt Nam tham gia Chương trình đào tạo thực tập sinh kỹ thuật của Nhật Bản trong bối cảnh tiếp tục có báo cáo về tình trạng người lao động Việt Nam bị bóc lột nghiêm trọng. Các báo cáo trước đây cho thấy chính phủ đã không giám sát đầy đủ các quy trình hợp đồng và tuyển dụng dưới sự bảo trợ của một số thỏa thuận song phương này.

Trong nước, các quan sát viên của tổ chức phi chính phủ lưu ý rằng việc không thể thành lập các công đoàn độc lập tiếp tục hạn chế việc bảo vệ quyền của người lao động, và các hạn chế về quyền tự do ngôn luận và hiệp hội tiếp tục cản trở một số thảo luận của công chúng về các vấn đề chính về quyền lao động và đất đai liên quan đến tình trạng dễ bị buôn bán. Không giống như năm 2021, chính phủ đã từng nỗ lực để giảm nhu cầu đối với các hành vi mại dâm và du lịch tình dục trẻ em, bao gồm cả việc ban hành một nghị định mới tăng gấp đôi mức phạt vi phạm hành chính liên quan đến “mại dâm” và truy cứu trách nhiệm đối với các doanh nghiệp tạo điều kiện cho hành vi đó. Chính phủ đã không thực hiện các bước để chặn việc nhập cảnh của những phạm nhân tình dục đã biết đến ở Hoa Kỳ.

VNTB gửi BVN